หน้าแห้ง แก้ยังไง คู่มือดูแลผิวและเลือกมอยส์เจอร์ไรเซอร์

เช็กลิสต์สาเหตุของผิวหน้าแห้งและสัญญาณที่ควรสังเกต

ปัจจัยภายใน: พันธุกรรม ฮอร์โมน และอายุที่เพิ่มขึ้น

อายุที่เพิ่มขึ้น พันธุกรรม และภาวะทางการแพทย์บางอย่างเป็นปัจจัยภายในที่สำคัญซึ่งนำไปสู่ภาวะผิวแห้ง

• อายุ: เมื่ออายุมากขึ้น ต่อมไขมันจะทำงานลดลงและผลิตซีบัม (น้ำมันผิว) ได้น้อยลงอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้น
• พันธุกรรม: ปัจจัยทางพันธุกรรม เช่น การแปรผันของยีนฟิแลกกริน (filaggrin) สามารถทำให้เกราะป้องกันผิวอ่อนแอลง ส่งผลให้ผิวแห้งเรื้อรัง
• ภาวะทางการแพทย์: โรคบางชนิด เช่น ภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ (ซึ่งเกี่ยวข้องกับฮอร์โมน) เบาหวาน และโรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้ เป็นสาเหตุที่พบบ่อยของผิวแห้ง

ปัจจัยภายนอก: สภาพอากาศ พฤติกรรมการล้างหน้า และผลิตภัณฑ์

ปัจจัยภายนอกที่ทำให้ผิวหน้าแห้ง ได้แก่ สภาพอากาศที่แห้งหรือเย็นจัด พฤติกรรมการล้างหน้าที่รุนแรงเกินไป และการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะสม ซึ่งปัจจัยเหล่านี้จะทำลายเกราะป้องกันผิวและดึงความชุ่มชื้นออกไป

ปัจจัยภายนอกที่สำคัญมีดังนี้:

• สภาพอากาศและสิ่งแวดล้อม:
• อากาศแห้ง: อากาศจากเครื่องทำความร้อนหรือเครื่องปรับอากาศสามารถดึงความชุ่มชื้นออกจากผิวได้
• สภาพอากาศเย็นและลมแรง: ลมที่เย็นและแรงสามารถทำลายเกราะป้องกันผิว ทำให้ผิวแห้งและแตกได้
• แสงแดด: รังสียูวีทำลายคอลลาเจนและน้ำมันตามธรรมชาติของผิว ทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้นมากขึ้น
• น้ำคลอรีน: การว่ายน้ำในสระที่มีคลอรีนสามารถดึงความชุ่มชื้นออกจากผิวได้
• พฤติกรรมการล้างหน้า:
• การล้างหน้าบ่อยหรือนานเกินไป: การล้างหน้าด้วยน้ำร้อนจัด หรือการขัดถูผิวอย่างรุนแรง จะเป็นการทำลายชั้นไขมันที่ปกป้องผิว
• การเช็ดผิวแรงๆ: การถูผิวด้วยผ้าขนหนูแทนการซับเบาๆ จะทำให้ผิวระคายเคืองและแห้งมากขึ้น
• ผลิตภัณฑ์ดูแลผิว:
• ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่รุนแรง: สบู่หรือโฟมล้างหน้าที่มีความเป็นด่างสูง หรือมีสารทำความสะอาดที่รุนแรง เช่น Sodium Lauryl Sulfate (SLS) จะชะล้างน้ำมันตามธรรมชาติของผิวออกไปมากเกินไป
• ส่วนผสมที่ทำให้ผิวแห้ง: ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ (เช่น SD alcohol, alcohol denat.), น้ำหอม, และน้ำมันหอมระเหย อาจทำให้ผิวที่แห้งอยู่แล้วเกิดการระคายเคืองและแห้งกร้านมากขึ้น
• การใช้ผลิตภัณฑ์ผลัดเซลล์ผิวมากเกินไป: การใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของกรด เช่น AHA หรือเรตินอยด์ บ่อยเกินไป สามารถทำลายเกราะป้องกันผิวและนำไปสู่ภาวะผิวแห้งได้

ความแตกต่างระหว่างผิวแห้ง (Dry Skin) และผิวขาดน้ำ (Dehydrated Skin)

ความแตกต่างที่สำคัญคือ ผิวแห้งเป็นสภาพผิวประเภทหนึ่งที่ขาดน้ำมันตามธรรมชาติ ในขณะที่ผิวขาดน้ำเป็นภาวะชั่วคราวที่ผิวขาดน้ำ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกสภาพผิว

• ผิวแห้ง (Dry Skin): เป็นสภาพผิวโดยกำเนิดที่ขาดน้ำมัน (ลิพิด) ทำให้ผิวมีลักษณะเป็นขุย หยาบกร้าน และระคายเคืองง่าย ผิวแห้งต้องการผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของน้ำมันเพื่อช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิว
• ผิวขาดน้ำ (Dehydrated Skin): เป็นภาวะที่ผิวขาดน้ำ ซึ่งทำให้ผิวดูหมองคล้ำและอาจมีริ้วรอยเล็กๆ ที่เกิดจากการขาดน้ำ สามารถทดสอบได้ด้วยการหยิกแก้มเบาๆ หากผิวคืนตัวช้า แสดงว่าผิวอาจกำลังขาดน้ำ ผิวขาดน้ำต้องการผลิตภัณฑ์ที่เน้นการเติมน้ำ เช่น ผลิตภัณฑ์ที่มีกรดไฮยาลูรอนิกหรือกลีเซอรีน

วิธีดูแลผิวหน้าแห้ง: 4 ขั้นตอนพื้นฐานเพื่อฟื้นฟูความชุ่มชื้น

การดูแลผิวหน้าแห้งมี 4 ขั้นตอนพื้นฐาน ได้แก่ การทำความสะอาดอย่างอ่อนโยน การเตรียมผิวด้วยโทนเนอร์ การทามอยส์เจอไรเซอร์ และการทาครีมกันแดด ซึ่งควรทำเป็นประจำทั้งในตอนเช้าและตอนเย็น

1. ทำความสะอาดอย่างอ่อนโยน: ล้างหน้าด้วยผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อ่อนโยนโดยใช้เวลาไม่เกิน 5-10 นาที จากนั้นซับหน้าเบาๆ ให้แห้งแทนการถู เพื่อป้องกันการสูญเสียความชุ่มชื้น
2. เตรียมผิวด้วยโทนเนอร์: ตบโทนเนอร์หรือเอสเซนส์ที่ให้ความชุ่มชื้นและปราศจากแอลกอฮอล์ลงบนผิวทันทีหลังล้างหน้า เพื่อช่วยเติมน้ำให้ผิวและเตรียมผิวให้พร้อมรับการบำรุงในขั้นตอนต่อไป
3. ทามอยส์เจอไรเซอร์: เลือกใช้มอยส์เจอไรเซอร์ในรูปแบบครีมหรือขี้ผึ้ง (Ointment) ซึ่งมีส่วนผสมของน้ำมันสูงกว่าโลชั่น เพื่อช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิว โดยมองหาส่วนผสมอย่างเซราไมด์ (Ceramides) กลีเซอรีน (Glycerin) และกรดไฮยาลูรอนิก (Hyaluronic acid)
4. ทาครีมกันแดด: ในตอนเช้า ให้ทาครีมกันแดดเป็นขั้นตอนสุดท้ายเสมอ เพื่อปกป้องผิวจากรังสียูวีซึ่งเป็นตัวการทำลายคอลลาเจนและน้ำมันตามธรรมชาติของผิว และยังช่วยป้องกันการสูญเสียความชุ่มชื้นเพิ่มเติม

1. การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อ่อนโยน

ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อ่อนโยนซึ่งไม่ทำให้ผิวรู้สึกแห้งตึงหรือเอี๊ยดหลังล้างหน้า โดยผลิตภัณฑ์ที่ดีควรมีฟองไม่มากเกินไป และควรเลือกใช้สูตรที่อ่อนโยน เช่น ครีมคลีนเซอร์ (cream cleanser) หรือไฮเดรตติ้งเจล (hydrating gel) ที่ช่วยรักษาระดับค่า pH ของผิวไว้ที่ประมาณ 5.5

นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมรุนแรงอย่างโซเดียมลอริลซัลเฟต (SLS) รวมถึงผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่าเป็นสูตร “ต้านแบคทีเรีย” หรือ “ระงับกลิ่นกาย” เนื่องจากมักมีส่วนผสมที่ทำให้ผิวแห้งได้

2. การใช้โทนเนอร์หรือเอสเซนส์เพื่อเตรียมผิว

การใช้โทนเนอร์หรือเอสเซนส์เป็นขั้นตอนการเตรียมผิวเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นและช่วยให้มอยส์เจอไรเซอร์ซึมซาบได้ดีขึ้น หลังจากทำความสะอาดผิวหน้า ควรใช้โทนเนอร์หรือเอสเซนส์ที่ให้ความชุ่มชื้นตบเบาๆ ลงบนผิว เพื่อช่วยเติมน้ำให้ผิวที่ขาดน้ำดูอิ่มฟูขึ้น

สิ่งสำคัญคือต้องเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ และควรมีส่วนผสมที่ช่วยกักเก็บความชุ่มชื้น เช่น กรดไฮยาลูรอนิก, ไนอะซินาไมด์ และเซราไมด์

3. การทามอยส์เจอร์ไรเซอร์เพื่อล็อกความชุ่มชื้น

ควรเลือกใช้มอยส์เจอร์ไรเซอร์เนื้อครีมหรือขี้ผึ้ง เนื่องจากมีส่วนผสมของน้ำมันสูงกว่าโลชั่น ซึ่งช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันไขมันบนผิวและป้องกันการสูญเสียความชุ่มชื้นได้ดีกว่า

• ส่วนผสมที่ควรมองหา: เลือกมอยส์เจอร์ไรเซอร์ที่มีส่วนผสมของเซราไมด์ (ceramides), กลีเซอรีน (glycerin) และกรดไฮยาลูรอนิก (hyaluronic acid) เพื่อช่วยซ่อมแซมเกราะป้องกันผิว
• สำหรับผิวแห้งมาก: สามารถใช้ปิโตรเลียมเจลลี่ (เช่น วาสลีน) ทาเคลือบผิวในบริเวณที่แห้งเป็นพิเศษเพื่อเป็นทรีตเมนต์ข้ามคืน ซึ่งจะช่วยกักเก็บความชุ่มชื้นได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

4. การทาครีมกันแดดเป็นประจำทุกวัน

การทาครีมกันแดดช่วยปกป้องผิวจากรังสียูวี ซึ่งเป็นสาเหตุของการสลายตัวของน้ำมันตามธรรมชาติและคอลลาเจน ทั้งยังป้องกันการสูญเสียความชุ่มชื้นเพิ่มเติมที่เกิดจากผิวที่ถูกทำร้ายจากแสงแดด

เกราะป้องกันผิวที่แข็งแรงและชุ่มชื้นจำเป็นต้องได้รับการปกป้องจากปัจจัยแวดล้อมต่างๆ แพทย์ผิวหนังแนะนำให้ทาครีมกันแดดโดยเฉพาะทับมอยส์เจอไรเซอร์เพื่อให้ได้รับการปกป้องอย่างเต็มที่ และควรทาซ้ำระหว่างวันแม้ในฤดูหนาวหรือวันที่มีเมฆมากก็ตาม

วิธีเลือกมอยส์เจอร์ไรเซอร์สำหรับผิวแห้ง: ส่วนผสมและเนื้อสัมผัส

การเลือกมอยส์เจอร์ไรเซอร์สำหรับผิวแห้งควรพิจารณาส่วนผสมที่ช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิวและเลือกเนื้อสัมผัสที่เหมาะสมกับระดับความแห้งของผิว โดยส่วนผสมที่สำคัญจะช่วยดึงและกักเก็บความชุ่มชื้น ในขณะที่เนื้อสัมผัสที่หนักกว่าจะช่วยเคลือบผิวได้ดีกว่า

ส่วนผสมที่ควรมองหา:

• เซราไมด์ (Ceramides): ช่วยซ่อมแซมเกราะป้องกันผิวโดยการเติมไขมันที่จำเป็นซึ่งมักจะขาดไปในผิวแห้ง
• กลีเซอรีน (Glycerin) และ กรดไฮยาลูรอนิก (Hyaluronic Acid): เป็นสารที่ช่วยดึงความชุ่มชื้นจากอากาศเข้าสู่ผิว (Humectants)
• สารเคลือบผิว (Occlusives): เช่น ปิโตรเลียม (Petrolatum), เชียบัตเตอร์ (Shea Butter), ลาโนลิน (Lanolin) และมิเนอรัลออยล์ (Mineral Oil) ซึ่งทำหน้าที่สร้างชั้นฟิล์มบางๆ เพื่อป้องกันการสูญเสียน้ำจากผิว
• ส่วนผสมเสริมอื่นๆ: แพนทีนอล (Panthenol) และไนอะซินาไมด์ (Niacinamide) ช่วยเสริมสร้างเกราะป้องกันผิวและลดการอักเสบ

การเลือกเนื้อสัมผัส:

• ขี้ผึ้ง (Ointment): มีประสิทธิภาพสูงสุดสำหรับผิวที่แห้งมาก แตก หรือเป็นขุย เพราะมีส่วนผสมของน้ำมันสูง ช่วยเคลือบผิวและป้องกันการสูญเสียน้ำได้ดีที่สุด
• ครีม (Cream): มีประสิทธิภาพดีกว่าโลชั่นสำหรับผิวแห้ง เนื่องจากมีปริมาณน้ำมันสูงกว่า ช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิวได้ดี
• โลชั่น (Lotion) และ เจล (Gel): เป็นเนื้อสัมผัสที่บางเบา เหมาะสำหรับผิวที่ไม่แห้งมาก หรือใช้ในช่วงเช้าและในสภาพอากาศชื้น

ส่วนผสมสำคัญที่ควรมองหา: Ceramides, Hyaluronic Acid, Glycerin

เซราไมด์ กรดไฮยาลูรอนิก และกลีเซอรีนเป็นส่วนผสมสำคัญที่ช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิว ดึงดูดความชุ่มชื้น และกักเก็บน้ำไว้ในผิว ซึ่งแต่ละชนิดมีหน้าที่สำคัญดังนี้

• เซราไมด์ (Ceramides): เป็นไขมัน (Lipid) ที่เป็นส่วนประกอบหลักถึง 50% ของเกราะป้องกันผิว ทำหน้าที่เปรียบเสมือน “ปูน” ที่ช่วยอุดช่องว่างระหว่างเซลล์ผิว ทำให้เกราะป้องกันผิวแข็งแรงและสามารถกักเก็บความชุ่มชื้นไว้ได้ คนที่มีผิวแห้งมักจะมีระดับเซราไมด์ในผิวลดลง การใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีเซราไมด์จึงช่วยเติมเต็มส่วนที่ขาดหายไปและลดการสูญเสียน้ำของผิว
• กรดไฮยาลูรอนิก (Hyaluronic Acid) และ กลีเซอรีน (Glycerin): เป็นสารให้ความชุ่มชื้น (Humectants) ที่มีประสิทธิภาพสูง ทำหน้าที่ดึงดูดน้ำจากอากาศเข้าสู่ผิวหนัง ช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิวได้ทันที ทำให้ผิวที่ขาดน้ำกลับมาดูอิ่มฟูและเรียบเนียนขึ้น

การเลือกเนื้อผลิตภัณฑ์ให้เหมาะกับระดับความแห้งของผิว

ควรเลือกเนื้อผลิตภัณฑ์ให้ตรงกับระดับความแห้งของผิว โดยเนื้อสัมผัสที่หนักและมีน้ำมันสูงจะเหมาะกับผิวที่แห้งมาก ในขณะที่เนื้อที่เบาจะเหมาะกับผิวที่แห้งเล็กน้อย

• ขี้ผึ้ง (Ointment): เหมาะสำหรับผิวที่แห้งมาก แตก หรือลอก เนื่องจากมีส่วนผสมของน้ำมันสูงที่สุดและช่วยสร้างเกราะป้องกันผิวได้ดี
• ครีม (Cream): เหมาะสำหรับผิวแห้ง มีเนื้อสัมผัสที่ข้นกว่าโลชั่นและให้ความชุ่มชื้นได้ดี
• โลชั่น (Lotion): เหมาะสำหรับผิวธรรมดาถึงผิวแห้งเล็กน้อย หรือใช้ในสภาพอากาศชื้น เนื่องจากมีส่วนผสมของน้ำมากกว่าและเนื้อบางเบา
• เจล (Gel): เหมาะสำหรับผิวมันหรือผิวผสม เนื่องจากเป็นสูตรน้ำและปราศจากน้ำมัน จึงไม่เหมาะกับคนผิวแห้งโดยตรง

โดยทั่วไป เนื้อผลิตภัณฑ์ที่หนักกว่า (ครีม/ขี้ผึ้ง) มักใช้ตอนกลางคืนหรือในฤดูหนาว ส่วนเนื้อที่เบากว่า (โลชั่น/เจล) จะเหมาะกับตอนเช้าหรือในสภาพอากาศร้อนชื้น

ส่วนผสมที่ควรหลีกเลี่ยงในสกินแคร์สำหรับผิวแห้ง

ส่วนผสมที่ควรหลีกเลี่ยงในสกินแคร์สำหรับผิวแห้งคือแอลกอฮอล์ชนิดที่ทำให้ผิวแห้ง น้ำหอม และสารทำความสะอาดที่รุนแรง เนื่องจากส่วนผสมเหล่านี้สามารถดึงน้ำมันตามธรรมชาติออกจากผิวและทำลายเกราะป้องกันผิวได้

ส่วนผสมที่ควรระวังเป็นพิเศษ ได้แก่:

• แอลกอฮอล์ชนิดที่ทำให้ผิวแห้ง (Denatured alcohol): เช่น SD alcohol หรือ alcohol denat. ซึ่งมักพบในโทนเนอร์หรือโลชั่นบางชนิด
• น้ำหอมและน้ำมันหอมระเหย (Fragrances and essential oils): อาจก่อให้เกิดการระคายเคืองและการอักเสบในผิวแห้งที่บอบบาง
• สารทำความสะอาดที่รุนแรง (Harsh cleansing agents): เช่น โซเดียม ลอริล ซัลเฟต (Sodium Lauryl Sulfate หรือ SLS) ที่สามารถทำความสะอาดผิวมากเกินไป
• ส่วนผสมออกฤทธิ์บางชนิด (Certain active ingredients): เช่น เรตินอยด์ (Retinoids), กรดอัลฟาไฮดรอกซี (AHA) และกรดเบต้าไฮดรอกซี (BHA) ควรใช้อย่างระมัดระวัง เพราะอาจทำให้ผิวแห้งมากขึ้นหากใช้บ่อยเกินไป

ปรับไลฟ์สไตล์เพื่อผิวสุขภาพดี: สิ่งที่ควรทำและควรเลี่ยง

อาหารและวิตามินที่ช่วยบำรุงผิวจากภายใน

อาหารที่ช่วยบำรุงผิวจากภายในคือ อาหารที่อุดมไปด้วยกรดไขมันจำเป็น สารต้านอนุมูลอิสระ รวมถึงวิตามินซีและอี

สารอาหารเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของผิวได้จากภายใน โดยมีรายละเอียดดังนี้

• กรดไขมันจำเป็น: เช่น โอเมก้า 3 ที่พบในปลา เมล็ดแฟลกซ์ และวอลนัท ช่วยเสริมสร้างเกราะป้องกันไขมันของผิวให้แข็งแรง
• สารต้านอนุมูลอิสระ: พบมากในผักและผลไม้ ช่วยปกป้องเกราะป้องกันผิวจากความเสียหาย
• วิตามินซีและอี: ช่วยในการซ่อมแซมและรักษาเกราะป้องกันความชุ่มชื้นของผิว

พฤติกรรมที่ควรปรับเปลี่ยนเพื่อลดอาการหน้าแห้ง

การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน เช่น วิธีการทำความสะอาดผิว การรับประทานอาหาร และการปกป้องผิวจากสภาพแวดล้อม สามารถช่วยลดอาการหน้าแห้งได้อย่างมีประสิทธิภาพ

พฤติกรรมที่ควรปรับเปลี่ยนเพื่อฟื้นฟูผิวแห้ง มีดังนี้

• การทำความสะอาดผิว:
• จำกัดเวลาอาบน้ำหรือล้างหน้าให้สั้นลง (5-10 นาที) และใช้น้ำอุ่นแทนน้ำร้อน
• ใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่อ่อนโยน หลีกเลี่ยงสบู่ที่รุนแรงหรือมีสารฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
• หลังล้างหน้า ให้ใช้ผ้าขนหนูนุ่มๆ ซับเบาๆ แทนการถู และทามอยส์เจอไรเซอร์ทันทีเพื่อกักเก็บความชุ่มชื้น
• การดูแลผิว:
• หลีกเลี่ยงการขัดหรือสครับผิวบ่อยเกินไป เพราะจะยิ่งทำลายเกราะป้องกันผิว
• ทามอยส์เจอไรเซอร์อย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และทาซ้ำเมื่อรู้สึกว่าผิวเริ่มแห้งตึง
• ปกป้องผิวจากแสงแดดและลมหนาวด้วยการทาครีมกันแดดและสวมเสื้อผ้าที่ปกปิดมิดชิด
• อาหารและการใช้ชีวิต:
• รับประทานอาหารที่มีกรดไขมันจำเป็น เช่น โอเมก้า 3 จากปลาและเมล็ดแฟลกซ์
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ แต่ต้องเข้าใจว่าการดื่มน้ำอย่างเดียวไม่สามารถแก้ปัญหาผิวแห้งได้ทั้งหมด
• ลดการดื่มแอลกอฮอล์และงดสูบบุหรี่
• จัดการความเครียดและนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
• การปรับสภาพแวดล้อม:
• ใช้เครื่องทำความชื้นในห้องนอน โดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาวหรือเมื่อเปิดเครื่องปรับอากาศเป็นเวลานาน
• หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่มีความร้อนสูงเกินไป เช่น การนั่งใกล้กองไฟหรือฮีตเตอร์

การดูแลผิวแห้งเป็นพิเศษในสภาพอากาศที่แตกต่างกัน

การดูแลผิวแห้งในสภาพอากาศที่แตกต่างกันต้องปรับผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสม โดยในสภาพอากาศชื้นจะเน้นการเติมน้ำ (hydration) ส่วนในสภาพอากาศแห้งและเย็นจะเน้นการกักเก็บความชุ่มชื้น (moisture retention)

• ในสภาพอากาศแห้งและเย็น: ควรเปลี่ยนไปใช้มอยส์เจอไรเซอร์ที่เนื้อหนักขึ้น เช่น ครีมหรือขี้ผึ้ง (ointment) เพื่อสร้างเกราะป้องกันผิว นอกจากนี้ควรใช้เครื่องทำความชื้นในอาคาร และปกป้องผิวจากลมและความเย็นด้วยผ้าพันคอ
• ในสภาพอากาศร้อนและชื้น: ควรเลือกใช้มอยส์เจอไรเซอร์เนื้อบางเบา เช่น เนื้อเจลหรือวอเตอร์ครีม (water cream) ที่ซึมซาบเร็วเพื่อไม่ให้อุดตัน และหลังจากการเผชิญแสงแดดหรือคลอรีน ควรล้างผิวให้สะอาดและทามอยส์เจอไรเซอร์เพื่อเติมความชุ่มชื้นที่สูญเสียไป

ข้อผิดพลาดที่พบบ่อยในการดูแลผิวแห้งที่ทำให้อาการแย่ลง

การล้างหน้าด้วยน้ำอุ่นหรือร้อนจัดเกินไป

การล้างหน้าด้วยน้ำอุ่นหรือร้อนจัดเกินไปจะทำลายชั้นไขมันที่ปกป้องผิว (ซีบัม) ซึ่งจะละลายน้ำมันตามธรรมชาติและทำลายเกราะป้องกันผิว ส่งผลให้ผิวแห้งเป็นวงกว้าง

การสครับหรือผลัดเซลล์ผิวบ่อยเกินความจำเป็น

การสครับหรือผลัดเซลล์ผิวบ่อยเกินไปจะทำลายเกราะป้องกันผิว ซึ่งทำให้ผิวแห้งและลอกเป็นขุยมากขึ้น และนำไปสู่วงจรของผิวแห้งไม่รู้จบ

ดังนั้นจึงควรผลัดเซลล์ผิวเท่าที่จำเป็น เช่น สัปดาห์ละครั้งด้วยผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยน หรือหยุดไปเลยจนกว่าผิวจะกลับมาแข็งแรงและชุ่มชื้นอีกครั้ง

การใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์หรือน้ำหอม

ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์และน้ำหอม โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่มีผิวแห้ง

• แอลกอฮอล์ (เช่น SD alcohol หรือ alcohol denat.) สามารถดึงน้ำมันตามธรรมชาติออกจากผิว ทำให้ผิวแห้งอย่างรุนแรง
• น้ำหอมและน้ำมันหอมระเหย สามารถก่อให้เกิดการระคายเคืองและการอักเสบในผิวแห้งที่บอบบางได้ง่าย ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ระบุว่า “ปราศจากน้ำหอม” (fragrance-free) จะดีกว่า

เมื่อไหร่ที่อาการหน้าแห้งควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

สัญญาณของภาวะผิวหนังอักเสบหรือโรคผิวหนังอื่น

สัญญาณของภาวะผิวหนังอักเสบหรือโรคผิวหนังอื่น ๆ คือ การเกิดผื่นแดง แฉะ หรือมีน้ำเหลืองซึมบนบริเวณผิวที่แห้ง

นอกจากนี้ สัญญาณอื่น ๆ ที่ควรสังเกต ได้แก่:

• ผิวที่แห้งลอกเป็นขุยอย่างต่อเนื่องแล้วกลายเป็นสีแดง แตก หรือมีของเหลวไหลซึมออกมา ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงโรคผิวหนังอักเสบหรือโรคเรื้อนกวาง (Eczema)
• อาการคันที่รุนแรงจนรบกวนการนอนหลับหรือการใช้ชีวิตประจำวัน
• ผิวแห้งเป็นวงกว้างและไม่ดีขึ้นแม้จะดูแลอย่างเหมาะสมแล้วก็ตาม ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากโรคอื่น ๆ เช่น โรคสะเก็ดเงิน หรือภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ
• ปื้นสีชมพูหยาบ ๆ ที่เกิดขึ้นต่อเนื่องอาจเป็นสัญญาณของความเสียหายจากแสงแดดที่อาจกลายเป็นมะเร็งผิวหนังได้

เมื่อดูแลด้วยตัวเองแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง

คุณควรไปพบแพทย์ผิวหนังหากอาการผิวแห้งไม่ดีขึ้นหรือแย่ลงหลังจากการดูแลตัวเองอย่างเหมาะสมแล้ว เนื่องจากอาจเป็นสัญญาณของภาวะทางการแพทย์อื่นที่ต้องได้รับการประเมิน

สัญญาณเตือนที่บ่งบอกว่าควรไปพบแพทย์ ได้แก่:

• อาการแห้งยังคงอยู่: ผิวของคุณยังคงแห้งมากแม้ว่าจะทามอยส์เจอไรเซอร์และหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่รุนแรงเป็นเวลาหลายสัปดาห์แล้วก็ตาม
• อาการคันรุนแรง: มีอาการคันหรือรู้สึกไม่สบายผิวอย่างรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการนอนหลับหรือการใช้ชีวิตประจำวัน
• ผื่นแดงหรือแผลมีน้ำเหลือง: เกิดผื่นแดง เปียก หรือมีน้ำเหลืองไหลในบริเวณที่ผิวแห้ง ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของการอักเสบหรือการติดเชื้อ
• ปื้นหยาบสีชมพูที่ไม่หาย: มีปื้นหยาบสีชมพูขึ้นบนผิวและไม่หายไป ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของภาวะก่อนมะเร็งผิวหนังที่ควรให้แพทย์ตรวจ

ทางเลือกการรักษาโดยแพทย์: ทรีตเมนต์และยา

การรักษาผิวแห้งรุนแรงโดยแพทย์อาจรวมถึงการใช้ยาขี้ผึ้งหรือครีมตามใบสั่งแพทย์เพื่อจัดการกับอาการที่การดูแลผิวทั่วไปไม่สามารถแก้ไขได้

แพทย์ผิวหนังอาจสั่งจ่ายยาดังต่อไปนี้:

• ครีมสเตียรอยด์ (Corticosteroid creams): ใช้ครีมที่มีความแรงระดับกลางถึงสูงเพื่อลดการอักเสบสำหรับอาการกำเริบของโรคผิวหนังอักเสบ (eczema)
• ยากลุ่มแคลซินูริน อินฮิบิเตอร์ (Calcineurin inhibitors): เช่น ทาโครลิมัส (tacrolimus) หรือ พิเมโครลิมัส (pimecrolimus) สำหรับโรคผิวหนังอักเสบบริเวณที่บอบบาง
• ครีมยูเรียหรือกรดแลคติก (Urea/Lactic acid creams): ช่วยผลัดเซลล์ผิวและให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวที่แห้งเป็นขุยอย่างรุนแรง

นอกจากนี้ แพทย์ยังสามารถตรวจวินิจฉัยและรักษาสภาวะทางการแพทย์ที่เป็นสาเหตุของผิวแห้งได้ เช่น ภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ ซึ่งเมื่อได้รับการรักษาแล้ว อาการผิวแห้งก็จะดีขึ้นตามไปด้วย

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการดูแลผิวหน้าแห้ง

หน้าแห้งกับผิวขาดน้ำต่างกันอย่างไร?

หน้าแห้งเป็นสภาพผิวประเภทหนึ่งที่ขาดน้ำมันตามธรรมชาติ ในขณะที่ผิวขาดน้ำเป็นภาวะชั่วคราวที่ผิวขาดน้ำ ซึ่งสามารถเกิดได้กับทุกสภาพผิว

• หน้าแห้ง (Dry Skin): เป็นสภาพผิวแต่กำเนิดที่ผลิตน้ำมัน (Sebum) ได้น้อย ทำให้ผิวมีลักษณะหยาบ เป็นขุย และระคายเคืองง่าย ผิวประเภทนี้ต้องการมอยส์เจอไรเซอร์ที่มีส่วนผสมของน้ำมัน (Oil-based) เพื่อช่วยฟื้นฟูเกราะป้องกันผิว
• ผิวขาดน้ำ (Dehydrated Skin): เป็นภาวะที่ผิวขาดน้ำ ซึ่งอาจเกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น อากาศแห้ง หรือการใช้ผลิตภัณฑ์ที่รุนแรงเกินไป ทำให้ผิวดูหมองคล้ำและอาจมีริ้วรอยเล็กๆ ปรากฏขึ้น ผิวลักษณะนี้ต้องการผลิตภัณฑ์ที่เน้นการเติมน้ำ (Water-based) เช่น เซรั่มที่มีกรดไฮยาลูรอนิก

ควรทามอยส์เจอร์ไรเซอร์วันละกี่ครั้ง?

โดยทั่วไปแล้วแพทย์ผิวหนังแนะนำให้ทามอยส์เจอร์ไรเซอร์อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง คือตอนเช้าและตอนเย็น

สำหรับผู้ที่มีผิวแห้งมาก สามารถทาได้บ่อยขึ้นตามที่ต้องการ และควรทาทันทีหลังทำกิจกรรมที่ทำให้ผิวสูญเสียความชุ่มชื้น เช่น หลังล้างหน้า ว่ายน้ำ หรือออกกำลังกาย เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ควรทามอยส์เจอร์ไรเซอร์ภายใน 3 นาทีหลังทำความสะอาดผิวเพื่อช่วยกักเก็บความชุ่มชื้นไว้ในผิว

หน้าแห้งมากควรไปพบแพทย์หรือไม่?

ควรไปพบแพทย์ หากผิวแห้งรุนแรงและไม่ดีขึ้นหลังจากดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอแล้ว หรือมีอาการน่ากังวลอื่นๆ ร่วมด้วย

คุณควรไปพบแพทย์ผิวหนังเมื่อมีสัญญาณเตือนต่อไปนี้

• อาการไม่ดีขึ้น: แม้จะทามอยส์เจอไรเซอร์และหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่รุนแรงเป็นเวลาหลายสัปดาห์แล้ว แต่ผิวก็ยังแห้งมาก
• อาการคันรุนแรง: มีอาการคันมากจนรบกวนการนอนหลับหรือการใช้ชีวิตประจำวัน
• มีผื่นแดง: ผิวหนังบริเวณที่แห้งกลายเป็นผื่นแดง แตก หรือมีน้ำเหลืองซึม ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของการอักเสบหรือการติดเชื้อ
• อาจมีโรคอื่นแฝง: ผิวแห้งที่ไม่ตอบสนองต่อการดูแลอาจเป็นสัญญาณของภาวะอื่นๆ เช่น โรคผิวหนังอักเสบ (eczema), โรคสะเก็ดเงิน (psoriasis) หรือภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ (hypothyroidism)

การดื่มน้ำเยอะๆ ช่วยแก้หน้าแห้งได้จริงหรือ?

การดื่มน้ำเยอะๆ ไม่ใช่วิธีแก้ปัญหาผิวแห้งเรื้อรังที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นความเชื่อที่พบได้บ่อย

แม้ว่าการดื่มน้ำให้เพียงพอจะจำเป็นต่อสุขภาพโดยรวม แต่ผิวหนังชั้นนอก (stratum corneum) ได้รับความชุ่มชื้นจากสภาพแวดล้อมภายนอกและน้ำมันตามธรรมชาติของผิว ไม่ใช่จากการดื่มน้ำเพิ่มเข้าไปโดยตรง เมื่อร่างกายได้รับน้ำเพียงพอแล้ว การดื่มน้ำเพิ่มขึ้นแทบไม่มีผลต่อความชุ่มชื้นของผิว การแก้ปัญหาผิวแห้งจึงควรเน้นไปที่การดูแลผิวจากภายนอก เช่น การใช้เซรั่มและมอยส์เจอไรเซอร์เพื่อเสริมสร้างเกราะป้องกันผิว

ใช้สกินแคร์แล้วหน้ายังแห้ง ควรทำอย่างไร?

หากใช้สกินแคร์แล้วหน้ายังแห้ง ควรพิจารณาเปลี่ยนไปใช้มอยส์เจอไรเซอร์ที่เข้มข้นขึ้นและทาให้บ่อยขึ้น เนื่องจากผลิตภัณฑ์ที่ใช้อยู่อาจไม่เหมาะสมหรือให้ความชุ่มชื้นไม่เพียงพอ

คุณสามารถปรับการดูแลผิวได้ดังนี้:

• เลือกมอยส์เจอไรเซอร์ที่เหมาะสม สำหรับผิวแห้ง ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์เนื้อครีมหรือขี้ผึ้ง (Ointment) ที่มีส่วนผสมของเซราไมด์ (Ceramides) กลีเซอรีน (Glycerin) หรือปิโตรเลียม (Petrolatum) ซึ่งจะช่วยซ่อมแซมเกราะป้องกันผิวและกักเก็บความชุ่มชื้นได้ดีกว่าเนื้อโลชั่นหรือเจล
• เพิ่มความถี่ในการทา ควรทามอยส์เจอไรเซอร์อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง (เช้าและเย็น) หรือทาซ้ำระหว่างวันเมื่อรู้สึกว่าผิวเริ่มตึง และควรทาทันทีหลังล้างหน้าภายใน 3 นาทีเพื่อล็อกความชุ่มชื้น
• ตรวจสอบผลิตภัณฑ์ล้างหน้า หากใช้แล้วรู้สึกผิวแห้งตึงหรือเอี๊ยด ควรเปลี่ยนไปใช้คลีนเซอร์ที่อ่อนโยนและให้ความชุ่มชื้นแทน เพราะคลีนเซอร์ที่รุนแรงจะทำลายเกราะป้องกันผิว
• ปรึกษาแพทย์ผิวหนัง หากดูแลผิวอย่างเต็มที่แล้วอาการยังไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 สัปดาห์ หรือมีอาการรุนแรง เช่น คันมาก แดง แตก หรือเป็นขุยตลอดเวลา อาจเป็นสัญญาณของภาวะอื่นที่ต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์

หน้าแห้งสามารถใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับคนเป็นสิวได้ไหม?

ได้ แต่ต้องใช้อย่างระมัดระวัง เนื่องจากผลิตภัณฑ์รักษาสิวส่วนใหญ่ (เช่น เรตินอยด์, เบนโซอิลเพอร์ออกไซด์) มีคุณสมบัติทำให้ผิวแห้ง ซึ่งอาจทำให้ผิวแห้งระคายเคืองมากขึ้น

เพื่อปรับสมดุลระหว่างการรักษาสิวกับการดูแลผิวแห้ง ควรปฏิบัติดังนี้:

• ใช้คลีนเซอร์ที่อ่อนโยนและให้ความชุ่มชื้น
• ใช้วิธี “sandwich” คือทามอยส์เจอไรเซอร์ก่อนและหลังทาผลิตภัณฑ์รักษาสิวเพื่อลดการระคายเคือง
• เริ่มใช้ด้วยความถี่ต่ำ เช่น 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ แล้วค่อยๆ เพิ่มขึ้น
• เลือกใช้สูตรที่อ่อนโยนที่สุดเท่าที่มี
• ทาผลิตภัณฑ์รักษาสิวเฉพาะบริเวณที่เป็นสิว ไม่ใช่ทั่วทั้งใบหน้า

References:

1. American Academy of Dermatology. (n.d.). Dry Skin: Diagnosis and Treatment. AAD. aad.org
2. Cleveland Clinic. (n.d.). Dry Skin: Causes, Symptoms, and Treatment. Cleveland Clinic Health Library. clevelandclinic.org
3. Harvard Health Publishing. (n.d.). Moisturizers: Do They Work? Harvard Medical School. harvard.edu
4. National Institutes of Health. (n.d.). Skin Hydration and Barrier Function Research. NIH. nih.gov
5. Healthline. (n.d.). How to Treat Dry Skin: Tips and Remedies. Healthline Media. healthline.com
6. MDPI. (n.d.). Cosmetics Research: Skin Barrier and Moisturization. mdpi.com
7. Allina Health. (n.d.). Skin Care for Dry and Sensitive Skin. allinahealth.org