ข้อเสีย Ulthera: ใครไม่ควรทำ? เช็กความเสี่ยงและผลข้างเคียง

ข้อเสีย การทำ Ulthera ที่พบบ่อยที่สุดคือความรู้สึกเจ็บระหว่างทำซึ่งถูกอธิบายว่าเป็นความอุ่นลึกๆ หรือเหมือนถูกทิ่ม โดยเฉพาะบริเวณกระดูก แต่จัดการได้ด้วยยาชาและจะเกิดเพียงชั่วครู่ พร้อมทั้งอาการบวมแดงที่หายไปภายในไม่กี่ชั่วโมงถึง 2-3 วัน และรอยช้ำที่หายใน 1-2 สัปดาห์ แพทย์แนะนำว่าผู้ที่ไม่ควรทำ Ulthera คือผู้ที่มีแผลเปิดหรือการติดเชื้อบนผิว, สตรีมีครรภ์หรือให้นมบุตร, ผู้ที่ใส่อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ในร่างกาย และผู้ที่มีผิวหย่อนคล้อยมากเกินไปซึ่งผลลัพธ์อาจไม่ชัดเจน โดยความเสี่ยงร้ายแรง เช่น รอยไหม้หรือเส้นประสาทเสียหาย พบได้เพียง 0.3-1% เมื่อทำกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ.
ผลข้างเคียงที่พบบ่อยหลังทำ Ulthera: เจ็บ บวม แดง ช้ำ
ความรู้สึกเจ็บระหว่างทำและวิธีจัดการ
ความรู้สึกเจ็บระหว่างทำ Ulthera มักถูกอธิบายว่าเป็นความรู้สึกอุ่นลึกๆ หรือเหมือนมีอะไรมาทิ่มเบาๆ ซึ่งสามารถจัดการได้ด้วยวิธีต่างๆ โดยความเจ็บปวดจะรุนแรงขึ้นในบริเวณที่เป็นกระดูก เช่น แนวกรามหรือรอบดวงตา แต่จะเกิดขึ้นเพียงชั่วครู่และหายไปอย่างรวดเร็วหลังการยิงพลังงานแต่ละครั้ง
เพื่อจัดการกับความเจ็บปวดและทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายขึ้น แพทย์อาจใช้วิธีการต่อไปนี้:
- การทายาชา (เป็นวิธีมาตรฐาน)
- การให้ยาแก้ปวดหรือยาคลายกังวล
- การฉีดยาชาเฉพาะที่ (Nerve blocks) สำหรับผู้ที่ไวต่อความเจ็บปวดเป็นพิเศษ
อาการบวม แดง และรอยช้ำ: เกิดขึ้นนานแค่ไหน?
โดยทั่วไปแล้ว อาการแดงจะหายไปภายในไม่กี่ชั่วโมง อาการบวมจะดีขึ้นใน 2-3 วัน และรอยช้ำ (หากมี) จะจางหายไปใน 1-2 สัปดาห์ โดยระยะเวลาของแต่ละอาการมีรายละเอียดดังนี้
- อาการแดง: ส่วนใหญ่จะมีอาการหน้าแดงเล็กน้อย ซึ่งมักจะหายไปเองภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังทำ
- อาการบวม: จะบวมที่สุดในช่วง 1-2 วันแรก และจะค่อยๆ ยุบลงจนเกือบเป็นปกติภายใน 3-7 วัน
- รอยช้ำ: พบได้ไม่บ่อย แต่หากเกิดขึ้นจะค่อยๆ จางหายไปเหมือนรอยช้ำทั่วไปในเวลาประมาณ 7-14 วัน
- อาการเจ็บเมื่อสัมผัส: อาจรู้สึกเจ็บเมื่อกดบริเวณที่ทำได้นานกว่าอาการอื่น คือประมาณ 2 วันถึง 2 สัปดาห์ แต่จะหายไปเองในที่สุด
อาการชาหรือรู้สึกแปลบบนผิวหน้าชั่วคราว
อาการชาหรือรู้สึกแปลบบนผิวหน้าเป็นผลข้างเคียงที่พบได้น้อยมาก เกิดจากการที่พลังงานอัลตราซาวด์ไปกระทบใกล้เส้นประสาท ทำให้เส้นประสาทเกิดการอักเสบชั่วคราว อาการเหล่านี้ไม่ใช่การทำลายเส้นประสาทอย่างถาวรและโดยทั่วไปจะหายได้เองภายใน 2-6 สัปดาห์ บริเวณที่พบบ่อยคือตามแนวขากรรไกรล่างหรือรอบปาก จากข้อมูลทางคลินิกยังไม่เคยมีรายงานการบาดเจ็บของเส้นประสาทอย่างถาวร
ใครบ้างที่ไม่เหมาะกับการทำ Ulthera (Contraindications)
กลุ่มผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือภาวะผิวหนังที่ไม่ควรทำ
ผู้ที่ไม่ควรทำ Ulthera คือกลุ่มที่มีโรคประจำตัวหรือภาวะผิวหนังบางอย่าง ซึ่งรวมถึงผู้ที่กำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
นอกจากนี้ กลุ่มที่ไม่ควรทำหรือต้องปรึกษาแพทย์อย่างละเอียดก่อนทำ ได้แก่:
- ผู้ที่มีแผลเปิด การติดเชื้อ หรือสิวอักเสบรุนแรงในบริเวณที่จะทำ
- ผู้ที่ฝังอุปกรณ์โลหะหรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ในบริเวณใบหน้า เช่น เครื่องกระตุ้นหัวใจ
- ผู้ที่เป็นโรคแพ้ภูมิตัวเองที่ส่งผลต่อผิวหนัง เช่น โรคลูปัส (Lupus) หรือโรคหนังแข็ง (Scleroderma)
- ผู้ที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือกำลังใช้ยาละลายลิ่มเลือด
- ผู้ที่เป็นโรคลมชักที่ยังควบคุมอาการไม่ได้
- ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคอัมพาตใบหน้า (Bell’s palsy) หรือความผิดปกติของเส้นประสาทบนใบหน้า
ข้อจำกัดด้านวัยและลักษณะปัญหาผิว
ข้อจำกัดที่สำคัญของ Ulthera คือ ไม่เหมาะกับผู้ที่มีผิวหย่อนคล้อยมากเกินไป, ผู้ที่อายุน้อยหรือสูงวัยเกินไป, และผู้ที่มีปัจจัยอื่นๆ เช่น การสูบบุหรี่ หรือมีไขมันใต้ผิวหนังที่หนาหรือบางมาก
- ความหย่อนคล้อยของผิว: Ulthera ไม่ได้ผลดีในกรณีที่ผิวหนังหย่อนคล้อยมากเกินไป เนื่องจากไม่สามารถทำให้ผิวหดตัวได้เพียงพอ ซึ่งในกรณีนี้การผ่าตัดดึงหน้าจะเหมาะสมกว่า
- อายุ: ไม่แนะนำให้ทำในผู้ที่อายุน้อยเกินไป (ช่วงวัย 20 ต้นๆ) เพราะผิวยังคงเต่งตึงดีอยู่แล้ว ในขณะที่ผู้สูงอายุ (ประมาณ 60-65 ปีขึ้นไป) อาจเห็นผลลัพธ์ไม่ชัดเจน เนื่องจากผิวมีความสามารถในการสร้างคอลลาเจนและความยืดหยุ่นลดลง โดยช่วงวัยที่เหมาะสมที่สุดคือปลายอายุ 30 ถึง 50 ปี
- สภาพผิวและปัจจัยอื่นๆ:
- ผู้ที่สูบบุหรี่ มักจะตอบสนองต่อการรักษาได้ไม่ดีนัก
- ผู้ที่มีไขมันใต้ผิวหนังหนามาก หรือมีค่า BMI สูง (มากกว่า 30) อาจเห็นผลการยกกระชับไม่ชัดเจน
- ผู้ที่ผอมมาก และมีไขมันบนใบหน้าน้อย อาจเห็นการเปลี่ยนแปลงของรูปหน้ามากเกินไปในบางกรณี
สตรีมีครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร
สตรีมีครรภ์หรือผู้ที่กำลังให้นมบุตรไม่สามารถทำ Ulthera ได้ เนื่องจากเป็นข้อห้ามที่ชัดเจนเพื่อความปลอดภัย
เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยที่เพียงพอสำหรับกลุ่มนี้ ผู้ให้บริการจึงจะปฏิเสธการรักษา และแนะนำให้รอจนกว่าจะสิ้นสุดการตั้งครรภ์และให้นมบุตรเรียบร้อยแล้ว
ความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อนรุนแรงที่อาจเกิดขึ้น
ความเสี่ยงต่อเส้นประสาทและกล้ามเนื้อใบหน้า
Ulthera มีความเสี่ยงต่ำที่จะทำให้เกิดการระคายเคืองของเส้นประสาทชั่วคราว (neuropraxia) ซึ่งพบได้น้อยกว่า 1% ของผู้ป่วย
อาการที่อาจเกิดขึ้นคือกล้ามเนื้อบนใบหน้าอ่อนแรงเล็กน้อยและเกิดขึ้นชั่วคราว เช่น มุมปากหรือคิ้วตกเล็กน้อย ซึ่งจะค่อยๆ กลับมาเป็นปกติเองภายใน 2-6 สัปดาห์เมื่อการอักเสบของเส้นประสาทลดลง ทั้งนี้ ยังไม่เคยมีรายงานการบาดเจ็บของเส้นประสาทหรือกล้ามเนื้ออย่างถาวรจากการทำ Ulthera ที่ถูกวิธี
รอยไหม้หรือแผลเป็น (พบได้น้อยมาก)
ความเสี่ยงที่จะเกิดรอยไหม้จาก Ulthera นั้นต่ำมาก โดยมีรายงานพบเคสผิวไหม้เล็กน้อยเพียงประมาณ 0.3% เท่านั้น
สาเหตุหลักของการเกิดรอยไหม้และแผลเป็นมักมาจากการใช้เทคนิคที่ไม่ถูกต้อง เช่น การวางหัวเครื่องไม่แนบสนิทกับผิว การใช้พลังงานสูงเกินไป หรือการยิงซ้ำซ้อนในบริเวณเดียวกันมากเกินไป ซึ่งหากเกิดรอยไหม้รุนแรงก็อาจนำไปสู่การเกิดแผลเป็นได้ อย่างไรก็ตาม ความเสี่ยงนี้สามารถหลีกเลี่ยงได้โดยการเลือกทำกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่ใช้เครื่อง Ulthera ของแท้และปฏิบัติตามหลักการรักษาที่ถูกต้อง
ผลลัพธ์ไม่เป็นที่พอใจหรือไม่เห็นการเปลี่ยนแปลง
สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดที่ทำให้ผลลัพธ์ไม่เป็นที่พอใจคือผิวของผู้ป่วยมีความหย่อนคล้อยมากเกินไป ซึ่งการรักษาแบบไม่ผ่าตัดเพียงครั้งเดียวอาจไม่สามารถทำให้เห็นการเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนได้
ปัจจัยอื่นๆ ที่อาจทำให้ผลลัพธ์ไม่เป็นที่น่าพอใจ ได้แก่:
- ปัจจัยส่วนบุคคล: การสูบบุหรี่, ผิวที่ถูกทำลายจากแสงแดด, หรืออายุที่มากขึ้น ทำให้การสร้างคอลลาเจนตอบสนองได้ไม่ดี
- เทคนิคการรักษา: การใช้พลังงานไม่เพียงพออาจทำให้ผลลัพธ์น้อยลง
- ระยะเวลา: ผลลัพธ์จะค่อยๆ ปรากฏและเห็นได้ชัดเจนที่สุดในช่วง 3-6 เดือนหลังทำ
- การตอบสนองทางชีวภาพ: ผู้ป่วยส่วนน้อย (ประมาณ 5-10%) อาจมีการตอบสนองต่อการรักษาน้อยมากโดยธรรมชาติ
ข้อเสียด้านราคา: ทำไม Ulthera ถึงมีราคาสูงและคุ้มค่าหรือไม่
Ulthera มีราคาสูงเนื่องจากเป็นเทคโนโลยีที่ใช้เครื่องมือของแท้ซึ่งมีคุณภาพและความปลอดภัยสูง รวมถึงค่าใช้จ่ายจะขึ้นอยู่กับความเชี่ยวชาญของแพทย์และชื่อเสียงของคลินิกด้วย
ปัจจัยอื่นๆ ที่ส่งผลต่อราคา ได้แก่
- จำนวนช็อต (lines): ยิ่งใช้จำนวนช็อตมากหรือรักษาในบริเวณกว้าง (เช่น ทั่วใบหน้าและลำคอ) ราคาก็จะยิ่งสูงขึ้น
- ความเชี่ยวชาญของแพทย์: แพทย์ที่มีประสบการณ์และความชำนาญสูงอาจมีค่าบริการที่สูงกว่า
สำหรับความคุ้มค่านั้น Ulthera ถือว่าคุ้มค่าสำหรับผู้ที่มีปัญหาผิวหย่อนคล้อยในระดับน้อยถึงปานกลางและยังไม่ต้องการผ่าตัด เนื่องจากเป็นการรักษาเพียงครั้งเดียวแต่ให้ผลลัพธ์ที่ยาวนานประมาณ 1 ปีขึ้นไป และมีระยะเวลาพักฟื้นน้อยมาก ซึ่งอาจมีความคุ้มค่ากว่าการทำหัตถการอื่นหลายๆ ครั้งรวมกัน
ปัจจัยที่กำหนดราคาการทำ Ulthera
ปัจจัยหลักที่กำหนดราคาการทำ Ulthera คือ บริเวณที่ทำและจำนวนช็อตที่ใช้ ความน่าเชื่อถือของคลินิก และความเชี่ยวชาญของแพทย์ผู้ทำหัตถการ
- บริเวณและจำนวนช็อต: การรักษาในบริเวณกว้าง เช่น ทั่วใบหน้า ซึ่งใช้จำนวนช็อตมากกว่า จะมีราคาสูงกว่าการทำเฉพาะจุดเล็กๆ เช่น ใต้คางหรือรอบดวงตา
- คลินิกและแพทย์: คลินิกที่มีชื่อเสียงและแพทย์ที่มีประสบการณ์สูงอาจกำหนดราคาที่สูงกว่าเพื่อสะท้อนถึงคุณภาพและผลลัพธ์การรักษา
- โปรโมชัน: ราคาอาจแตกต่างกันไปตามโปรโมชันของแต่ละคลินิกในช่วงเวลานั้นๆ
การประเมินความคุ้มค่าเทียบกับผลลัพธ์และทางเลือกอื่น
สำหรับผู้ที่มีคุณสมบัติเหมาะสม Ulthera ถือว่ามีความคุ้มค่า เนื่องจากเป็นทรีตเมนต์ที่ทำเพียงครั้งเดียวแต่ให้ผลลัพธ์ยาวนานเป็นปีและมีความปลอดภัยสูง
โดยทั่วไปแล้ว Ulthera มีค่าใช้จ่ายในประเทศไทยเริ่มต้นที่ประมาณ 20,000–30,000 บาทสำหรับพื้นที่เล็กๆ และอาจสูงถึง 50,000–70,000 บาทสำหรับทั่วใบหน้า เมื่อเทียบกับทางเลือกอื่นอย่าง Thermage ซึ่งอาจมีราคาสูงกว่า หรือเครื่อง HIFU ราคาถูกที่อาจให้ผลลัพธ์ไม่ดีเท่าและมีความเสี่ยงมากกว่า Ulthera จึงมักถูกมองว่าเป็นมาตรฐานที่ดีที่สุดสำหรับการยกกระชับ ความคุ้มค่าจะสูงที่สุดในผู้ที่มีปัญหาผิวหย่อนคล้อยเล็กน้อยถึงปานกลางและยังไม่พร้อมสำหรับการผ่าตัด
ปัจจัยสำคัญเพื่อลดความเสี่ยงและตัดสินใจอย่างปลอดภัย
การเลือกคลินิกมาตรฐานและแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
การเลือกคลินิกที่ได้มาตรฐานและแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน เนื่องจากผลข้างเคียงที่รุนแรง เช่น การบาดเจ็บของเส้นประสาทหรือรอยไหม้ มักเกิดจากความผิดพลาดทางเทคนิคของผู้ให้บริการ
แพทย์ที่มีประสบการณ์จะมีความรู้ด้านกายวิภาคเป็นอย่างดีและใช้เทคนิคที่ถูกต้องเพื่อหลีกเลี่ยงบริเวณที่อันตราย นอกจากนี้ คลินิกที่ได้มาตรฐานยังใช้เครื่อง Ulthera ของแท้และมีระเบียบปฏิบัติด้านความปลอดภัยที่เข้มงวด ซึ่งทั้งหมดนี้ช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพและปลอดภัยสูงสุด
วิธีตรวจสอบเครื่อง Ulthera ของแท้เพื่อความปลอดภัย
วิธีตรวจสอบเครื่อง Ulthera ของแท้คือการมองหาสติกเกอร์หรือใบรับรองจากบริษัท Merz ซึ่งเป็นผู้ผลิตอุปกรณ์ดังกล่าว
โดยทั่วไปคลินิกที่ได้รับอนุญาตและใช้เครื่องของแท้จะแสดงหลักฐานนี้ไว้ให้เห็น การตรวจสอบเช่นนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากเครื่องปลอมหรือเครื่องที่ไม่ได้มาตรฐานอาจให้พลังงานที่ไม่สม่ำเสมอ ซึ่งนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ไม่มีประสิทธิภาพและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียง เช่น แผลไหม้ได้
การเตรียมตัวก่อนทำและข้อห้ามที่ต้องปฏิบัติตาม
การเตรียมตัวก่อนทำ Ulthera คือการงดแต่งหน้าและพักผ่อนให้เพียงพอ ส่วนข้อห้ามหลักคือผู้ที่มีการติดเชื้อบนใบหน้า, มีโรคประจำตัวบางชนิด, และสตรีมีครรภ์หรือให้นมบุตร
ข้อห้ามในการทำ Ulthera
ผู้ที่ไม่ควรทำ Ulthera หรือต้องปรึกษาแพทย์อย่างละเอียดก่อนทำ ได้แก่:
- ผู้ที่มีการติดเชื้อ: ผู้ที่มีสิวอักเสบรุนแรง, แผลเปิด, หรือมีการติดเชื้อบนผิวหนังในบริเวณที่จะทำ
- ผู้ที่มีอุปกรณ์ในร่างกาย: ผู้ที่ฝังอุปกรณ์โลหะหรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ในบริเวณใบหน้า เช่น เครื่องกระตุ้นหัวใจ (Pacemaker)
- ผู้ที่มีโรคประจำตัว:
- โรคแพ้ภูมิตัวเอง (Autoimmune diseases) เช่น โรคลูปัส (Lupus)
- โรคเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด หรือผู้ที่รับประทานยาละลายลิ่มเลือด
- โรคลมชักที่ควบคุมไม่ได้
- ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคอัมพาตใบหน้า (Bell’s palsy)
- สตรีมีครรภ์และให้นมบุตร: ถือเป็นข้อห้ามเด็ดขาด
- ผู้ที่ไม่เหมาะกับผลลัพธ์:
- ผู้ที่มีผิวหย่อนคล้อยมากเกินไป
- ผู้ที่สูบบุหรี่จัด หรือมีผิวที่ถูกทำลายจากแสงแดดอย่างรุนแรง
- ผู้ที่มีไขมันใต้ชั้นผิวหนามาก หรือมีค่า BMI สูงกว่า 30
การเตรียมตัวก่อนทำ
- มาถึงคลินิกด้วยใบหน้าที่สะอาด ปราศจากเครื่องสำอาง
- ควรดื่มน้ำให้เพียงพอและพักผ่อนให้เต็มที่ เพื่อให้ผิวอยู่ในสภาพที่ดีที่สุด
ความเข้าใจผิดที่พบบ่อยเกี่ยวกับข้อเสียของ Ulthera
ความเข้าใจผิดที่พบบ่อยเกี่ยวกับข้อเสียของ Ulthera คือ ความเชื่อว่าเจ็บปวดทนไม่ไหว ต้องพักฟื้นนาน ทำให้เกิดความเสียหายถาวร และไม่ได้ผล ซึ่งในความเป็นจริง ผลข้างเคียงเหล่านี้สามารถจัดการได้ เป็นเพียงชั่วคราว หรือเกิดขึ้นได้น้อยมากเมื่อทำโดยผู้เชี่ยวชาญ
- ความเจ็บปวด: แม้จะมีความรู้สึกเจ็บ แต่สามารถจัดการได้ด้วยยาชา ยาแก้ปวด หรือการฉีดยาชาเฉพาะที่ (nerve blocks) ทำให้คนส่วนใหญ่ทนได้ และความเจ็บจะเกิดขึ้นเพียงชั่วขณะที่ปล่อยพลังงานเท่านั้น
- การพักฟื้น: อาการบวมแดงส่วนใหญ่มักไม่รุนแรงและหายได้เองอย่างรวดเร็ว โดยรอยแดงจะคงอยู่เพียงไม่กี่ชั่วโมง และอาการบวมจะค่อยๆ ยุบลงภายใน 2-3 วัน ทำให้แทบไม่ต้องพักฟื้น
- ความเสียหายถาวร: ความเสี่ยงที่จะเกิดผลข้างเคียงถาวร เช่น เส้นประสาทเสียหายหรือแผลเป็นนั้นมีน้อยมาก อาการชาหรือกล้ามเนื้ออ่อนแรงที่อาจเกิดขึ้นเป็นเพียงชั่วคราวและจะหายได้เองภายใน 2-6 สัปดาห์
- การไม่ได้ผล: ผู้ป่วยส่วนใหญ่เห็นผลลัพธ์ที่ดีขึ้น แต่ผลลัพธ์จะค่อยๆ ปรากฏชัดเจนใน 3-6 เดือน กรณีที่เห็นผลน้อยมักเกิดจากการเลือกผู้ที่ไม่เหมาะสม (เช่น มีความหย่อนคล้อยมากเกินไป) หรือปัจจัยส่วนบุคคล เช่น การสูบบุหรี่
ข้อดีของ Ulthera คืออะไร?
ข้อดีของ Ulthera โดดเด่นด้วยความสามารถในการยกกระชับผิวได้อย่างล้ำลึกถึงชั้น SMAS ซึ่งเป็นชั้นเดียวกับการผ่าตัดดึงหน้า แต่ไม่ต้องผ่าตัดและไม่ต้องพักฟื้น ด้วยเทคโนโลยีคลื่นอัลตราซาวนด์ความเข้มข้นสูง (MFU-V) และระบบแสดงภาพแบบเรียลไทม์ ทำให้การรักษามีความแม่นยำและปลอดภัยสูง การทำ Ulthera ช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินใหม่ ส่งผลให้ผลลัพธ์คงอยู่ได้นานถึง 1-2 ปี นอกจากนี้ยังช่วยลดเลือนริ้วรอยร่องตื้น ปรับกรอบหน้าให้คมชัด และฟื้นฟูให้ผิวโดยรวมดูเรียบเนียนอ่อนเยาว์ขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ
References:
- Cabana, E. (2023). Nerve Blocks for HIFU Treatment Optimization and Safety. Dermatology Times. dermatologytimes.com
- Pewdee Clinic. (n.d.). Ulthera Information, Pricing, and FAQs: Everything You Need to Know. Pewdee Clinic Medical Blog. pewdeeclinic.com
- HDmall Thailand. (n.d.). Ulthera vs. Thermage – Differences in Results and Cost Analysis. HDmall Thai Health Blog. hdmall.co.th
- RealSelf. (n.d.). Ultherapy Complications and Side Effects Database – Patient Reviews. RealSelf Community. realself.com
- Rebecca Fitzgerald, MD. (n.d.). Understanding Ultherapy Side Effects and Management. Rebecca Fitzgerald MD Dermatology Blog. rebeccafitzgeraldmd.com
- Ultherapy Official. (n.d.). Ultherapy Safety Profile and Adverse Event Guidelines. Ultherapy Official Platform. ultherapy.com
- Medical Journal of Dermatology. (2023). Microfocused Ultrasound Adverse Events: A Comprehensive Review. MDPI Online Publishing. mdpi.com
- Merz Aesthetics. (n.d.). Ultherapy Safety and Precautions: Professional Guidelines. Merz Aesthetics Healthcare. merzaesthetics.com
