มุมปากตก เกิดจากอะไร สาเหตุ และวิธีแก้ไขให้หน้าดูอ่อนเยาว์
มุมปากตก คือภาวะที่มุมปากทั้งสองข้างชี้ลงต่ำกว่าแนวระนาบทำให้ใบหน้าดูเศร้าหรือบึ้งตึง และบทความนี้ได้รวบรวมสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการพร้อมวิธีแก้ไขทั้งแบบธรรมชาติและการทำหัตถการเพื่อกู้คืนความอ่อนเยาว์
มุมปากตกคืออะไร ปากคว่ำ ปากห้อย ต่างกันอย่างไร
มุมปากตก (Downturned mouth corners) คือ ภาวะที่มุมปากทั้งสองข้างชี้ลงต่ำกว่าแนวระนาบในขณะที่ใบหน้าอยู่ในภาวะปกติ ซึ่งทำให้ใบหน้าโดยรวมดูเศร้า เหนื่อยล้า หรือดูบึ้งตึงตลอดเวลา
โดยทั่วไปแล้ว คำว่า “ปากคว่ำ” มักใช้ในความหมายเดียวกับ “มุมปากตก” เพื่ออธิบายลักษณะโดยรวมของรูปปากที่โค้งลงคล้ายตัว “U” คว่ำ ในขณะที่ “ปากห้อย” จะหมายถึงเนื้อริมฝีปาก โดยเฉพาะริมฝีปากล่าง ที่หย่อนคล้อยหรือห้อยลงมาเนื่องจากการสูญเสียความยืดหยุ่น ซึ่งต่างจากมุมปากตกที่เน้นเฉพาะทิศทางของมุมปาก (Harley Academy, 2023)
ลักษณะของมุมปากตกเป็นยังไง ดูยังไง
มุมปากตกคือลักษณะที่มุมปากทั้งสองข้างตกลงมาอยู่ต่ำกว่าเส้นแนวนอนที่ลากผ่านกลางปาก ทำให้ใบหน้าดูเหมือนกำลังเศร้าหรือบึ้งตึงอยู่ตลอดเวลาแม้จะไม่ได้แสดงอารมณ์ก็ตาม
ลักษณะที่สังเกตได้ของมุมปากตก ได้แก่
- มุมปากทำมุมเฉียงลง (Negative Oral Commissure Angle) แทนที่จะเป็นแนวตรงหรือยกขึ้นเล็กน้อย
- ร่องน้ำหมาก (Marionette Lines) ที่ลากจากมุมปากลงมายังคางจะเห็นได้ชัดเจนขึ้น
- ใบหน้าดูเศร้าหรือเหนื่อยล้า แม้อยู่ในภาวะปกติ
การประเมินทำได้โดยการสังเกตจากภาพถ่ายใบหน้าตรงในภาวะปกติ เพื่อดูว่ามุมปากอยู่ต่ำกว่าเส้นสมมติในแนวนอนหรือไม่ (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
มุมปากตกข้างเดียว vs มุมปากตกทั้งสองข้าง
มุมปากตกข้างเดียวมักเกิดจากความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อหรือเส้นประสาทเฉพาะฝั่ง ในขณะที่มุมปากตกทั้งสองข้างมักเป็นผลมาจากกระบวนการเสื่อมของเซลล์ตามวัย (Aging) ที่ส่งผลต่อใบหน้าโดยรวม
- มุมปากตกข้างเดียว (Unilateral): มักเกิดจากสาเหตุที่ไม่สมมาตรกัน เช่น ความอ่อนแรงของกล้ามเนื้อจากโรคอัมพาตใบหน้า (Bell’s palsy), พฤติกรรมการเคี้ยวอาหารข้างเดียว หรือปัญหาทันตกรรม หากเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันควรปรึกษาแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคทางระบบประสาทได้
- มุมปากตกทั้งสองข้าง (Bilateral): มักเกิดจากปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อใบหน้าทั้งสองข้างอย่างสมมาตร โดยสาเหตุหลักคือความชราภาพ ซึ่งทำให้คอลลาเจนลดลง ไขมันหย่อนคล้อย และกระดูกยุบตัว นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากกล้ามเนื้อที่ดึงมุมปากลง (DAO) ทั้งสองข้างทำงานมากเกินไป ทำให้ปากมีลักษณะคว่ำเป็นรูป “U กลับหัว” (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
ปากไม่เท่ากัน ริมฝีปากไม่เท่ากัน เกี่ยวข้องกันไหม
ปากและริมฝีปากที่ไม่เท่ากันนั้นเกี่ยวข้องกัน โดยมักเกิดจากความไม่สมดุลของกล้ามเนื้อบนใบหน้า ซึ่งอาจเกิดจากความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหรือการทำงานของเส้นประสาทสองข้างที่ไม่เท่ากัน ส่งผลให้มุมปากข้างหนึ่งดูตกหรือต่ำกว่าอีกข้าง ทำให้รอยยิ้มดูไม่สมมาตรและรูปทรงของริมฝีปากดูไม่เท่ากันตามไปด้วย ภาวะนี้พบได้บ่อยและอาจเกิดจากพฤติกรรมส่วนตัว เช่น การเคี้ยวอาหารข้างเดียวเป็นประจำ หรืออาจเป็นผลมาจากปัญหาเส้นประสาทในอดีต อย่างไรก็ตาม ภาวะปากไม่เท่ากันสามารถแก้ไขเพื่อให้ดูสมมาตรขึ้นได้ด้วยการฉีดโบท็อกซ์หรือฟิลเลอร์ (Facial asymmetry – signs and causes, Penn Medicine, 2023)
มุมปากตกเกิดจากอะไร สาเหตุที่ทำให้มุมปากคว่ำ
อายุและความเสื่อมของผิวหนัง
อายุที่มากขึ้นและความเสื่อมของโครงสร้างใบหน้าเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้มุมปากตก โดยเกิดจากการสูญเสียคอลลาเจนและความยืดหยุ่นของผิวหนัง ร่วมกับการหย่อนคล้อยของไขมันและเนื้อเยื่อบนใบหน้า
ปัจจัยหลักที่เกี่ยวข้องกับอายุและความเสื่อมของผิวหนัง ได้แก่
- การสูญเสียคอลลาเจนและอีลาสติน: เมื่ออายุมากขึ้น ผิวหนังจะผลิตคอลลาเจนและอีลาสตินน้อยลง ทำให้ผิวขาดความกระชับและหย่อนคล้อยลงตามแรงโน้มถ่วง
- การฝ่อและเคลื่อนตัวของไขมัน: ไขมันบนใบหน้าที่เคยช่วยพยุงมุมปากจะค่อยๆ ฝ่อตัวและเคลื่อนต่ำลง โดยเฉพาะไขมันบริเวณแก้มที่หย่อนคล้อยลงมาเป็นร่องแก้มและร่องน้ำหมาก จะดึงให้มุมปากตกลงไปด้วย
- การกร่อนของกระดูก: กระดูกขากรรไกรบนและล่างจะบางลงตามวัย ทำให้โครงสร้างที่รองรับเนื้อเยื่ออ่อนรอบปากลดลง ส่งผลให้มุมปากยุบตัวและตกลง
- ความหย่อนของเส้นเอ็น: เส้นเอ็นที่ยึดผิวหนังบนใบหน้าจะอ่อนแอลง ทำให้ไม่สามารถต้านทานแรงโน้มถ่วงได้ดีเท่าเดิม เนื้อเยื่อจึงหย่อนคล้อยลงมา (Anatomy and aging of the perioral region, Facial Plastic Surgery, 2021)
แก้มห้อย มุมปากตก ความสัมพันธ์ของโครงสร้างใบหน้า
แก้มที่ห้อยย้อยเป็นสาเหตุโดยตรงที่ทำให้มุมปากตก เนื่องจากเมื่อไขมันและเนื้อเยื่อบริเวณแก้มหย่อนคล้อยลงตามวัยและแรงโน้มถ่วง จะเกิดแรงดึงให้มุมปากตกลงมาด้วย นอกจากนี้ การเกิดเนื้อแก้มที่ห้อยลงมาบริเวณกราม (Jowls) จะยิ่งทำให้ร่องน้ำหมากดูลึกขึ้นและกดมุมปากให้ดูตกมากขึ้น เปรียบได้ว่าเมื่อโครงสร้างพยุงใบหน้าส่วนกลางทรุดตัวลง มุมปากซึ่งอยู่ด้านล่างก็จะถูกดึงให้ตกลงตามไปด้วย (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
พฤติกรรมการใช้กล้ามเนื้อใบหน้า ยิ้มมุมปาก ยิ้มปากคว่ำ
พฤติกรรมการแสดงออกทางสีหน้าซ้ำๆ เช่น การทำหน้าบึ้งตึงหรือขมวดคิ้ว เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้มุมปากตก เนื่องจากกล้ามเนื้อที่ใช้ดึงมุมปากลง (Depressor Anguli Oris หรือ DAO) จะทำงานหนักและแข็งแรงเกินไปจนมีแรงดึงมากกว่ากล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกมุมปาก
เมื่อเวลาผ่านไป พฤติกรรมเหล่านี้จะทำให้มุมปากดูตกตลอดเวลาแม้ในขณะที่ไม่ได้แสดงสีหน้า นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
- พันธุกรรม บางคนอาจมีลักษณะมุมปากคว่ำจากพันธุกรรม เนื่องจากมีแรงดึงของกล้ามเนื้อมัดนี้มากกว่าปกติโดยธรรมชาติ
- พฤติกรรมที่ไม่สมดุล การยิ้มหรือเคี้ยวอาหารข้างเดียวเป็นประจำอาจทำให้กล้ามเนื้อทั้งสองข้างพัฒนาไม่เท่ากัน ส่งผลให้มุมปากข้างหนึ่งตกมากกว่าอีกข้างได้ (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
มุมปากตกข้างเดียว เกิดจากอะไร
มุมปากตกข้างเดียวเกิดจากการทำงานที่ไม่สมดุลของกล้ามเนื้อใบหน้าสองข้าง ซึ่งอาจมีสาเหตุมาจากปัจจัยต่างๆ ดังนี้
- กล้ามเนื้ออ่อนแรงหรืออัมพาต: ภาวะต่างๆ เช่น โรคอัมพาตเบลล์ (Bell’s palsy) หรือโรคหลอดเลือดสมอง อาจทำให้กล้ามเนื้อที่ใช้ยกมุมปากข้างหนึ่งอ่อนแรงลง ทำให้มุมปากข้างนั้นตก
- พฤติกรรมการใช้กล้ามเนื้อไม่สมมาตร: การแสดงสีหน้าหรือใช้งานกล้ามเนื้อข้างใดข้างหนึ่งมากกว่าปกติเป็นประจำ เช่น การยิ้มมุมปากข้างเดียว หรือการเคี้ยวอาหารข้างเดียวเป็นเวลานาน อาจทำให้กล้ามเนื้อพัฒนาไม่เท่ากัน
- ปัญหาเกี่ยวกับฟัน: การสบฟันที่ไม่เท่ากัน การสูญเสียฟันกราม หรือการใส่ฟันปลอมที่ไม่พอดี อาจส่งผลต่อโครงสร้างที่รองรับริมฝีปาก ทำให้มุมปากข้างหนึ่งดูตกกว่าอีกข้าง
- ภาวะทางระบบประสาท: หากมุมปากตกข้างเดียวเกิดขึ้นอย่างกะทันหันหรือแย่ลงอย่างรวดเร็ว ควรปรึกษาแพทย์ทันทีเพื่อตรวจหาสาเหตุทางระบบประสาทที่อาจเป็นอันตราย (Penn Medicine, 2023)
มุมปากตกแก้ยังไง วิธีแก้ไขมุมปากตกที่ได้ผล
ยกมุมปากธรรมชาติ วิธีบริหารกล้ามเนื้อใบหน้า
การบริหารกล้ามเนื้อใบหน้าสามารถช่วยยกมุมปากขึ้นได้เล็กน้อย โดยเป็นการเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อที่ใช้ในการยกมุมปาก (Elevator muscles) เพื่อต่อต้านแรงดึงลงของกล้ามเนื้อที่ดึงมุมปาก (Depressor Anguli Oris หรือ DAO)
หลักการคือการเพิ่มความแข็งแรงและขนาดของกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ยกมุมปาก ซึ่งจะช่วยให้ใบหน้าในขณะที่ไม่ได้แสดงอารมณ์ดูบึ้งน้อยลงและเป็นกลางมากขึ้น โดยมีท่าบริหารดังนี้
- ท่าต้านแรงยิ้ม: ใช้นิ้วกดที่มุมปากทั้งสองข้าง แล้วพยายามยิ้มยกมุมปากขึ้นเพื่อสู้กับแรงต้าน ค้างไว้ประมาณ 5-10 วินาที แล้วทำซ้ำ
- ท่ายิ้มค้าง: ฝึกยิ้มกว้างโดยไม่ให้เห็นฟัน เพื่อเน้นการทำงานของกล้ามเนื้อยกมุมปากโดยเฉพาะ แล้วค้างไว้
เพื่อให้เห็นผล ควรทำอย่างสม่ำเสมอทุกวัน วันละประมาณ 15-30 นาที และคาดหวังผลลัพธ์ที่เปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยเท่านั้น (Northwestern University, 2018)
แก้ปากห้อย แก้ปากคว่ำ ด้วยตัวเองได้ไหม
คุณสามารถแก้ไขมุมปากตกด้วยตัวเองได้ในระดับหนึ่ง แต่ผลลัพธ์ที่ได้จะมีความเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยและเหมาะสำหรับกรณีที่ไม่รุนแรงเท่านั้น
วิธีการดูแลตัวเองที่สามารถทำได้มีดังนี้:
- การบริหารใบหน้า: การฝึกเกร็งกล้ามเนื้อที่ใช้ในการยกมุมปาก (เช่น การยิ้มต้านแรงกดจากนิ้ว) จะช่วยให้กล้ามเนื้อส่วนนั้นแข็งแรงขึ้นและสามารถยกมุมปากขึ้นได้เล็กน้อย แต่ต้องทำอย่างสม่ำเสมอจึงจะเห็นผล
- การใช้สกินแคร์: ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของเรตินอยด์ (Retinoids) สามารถช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน ทำให้ผิวรอบปากกระชับและริ้วรอยลดลง ซึ่งช่วยให้มุมปากที่ตกดูดีขึ้นได้
- การปรับพฤติกรรม: พยายามหลีกเลี่ยงการทำหน้าบึ้งหรือเกร็งกล้ามเนื้อที่ดึงมุมปากลงบ่อยๆ
อย่างไรก็ตาม วิธีเหล่านี้จะได้ผลดีในกรณีที่มุมปากตกเพียงเล็กน้อย สำหรับกรณีที่มุมปากตกปานกลางถึงรุนแรง การรักษาโดยผู้เชี่ยวชาญ เช่น การฉีดฟิลเลอร์หรือโบท็อกซ์ จะให้ผลลัพธ์ที่ชัดเจนและมีประสิทธิภาพมากกว่า
เมื่อไหร่ควรพบแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญ
ควรพบผู้เชี่ยวชาญเมื่อมุมปากตกอยู่ในระดับปานกลางถึงรุนแรง มีปัญหาด้านการใช้งาน หรือเมื่อการดูแลตนเองไม่ได้ผล
คุณควรปรึกษาแพทย์ผิวหนังหรือศัลยแพทย์ตกแต่งเมื่อมีสัญญาณดังต่อไปนี้:
- มุมปากตกอยู่ในระดับปานกลางถึงรุนแรงและส่งผลกระทบต่อความมั่นใจในชีวิตประจำวัน
- มีผลกระทบด้านการใช้งาน เช่น เกิดการระคายเคืองเรื้อรังหรือมุมปากแตก (โรคปากนกกระจอก) เนื่องจากการสะสมของน้ำลาย หรือมีปัญหาน้ำลายไหล
- มุมปากตกข้างเดียวอย่างรวดเร็ว หรือมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น กล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือชา ซึ่งอาจเป็นสัญญาณของภาวะทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการประเมินทันที
- เมื่อลองดูแลตนเองอย่างสม่ำเสมอเป็นเวลา 3-6 เดือนแล้วไม่เห็นผลลัพธ์ที่ดีขึ้น (Cleveland Clinic, 2023)
การยกมุมปากด้วยหัตถการความงาม
ฟิลเลอร์ยกมุมปาก วิธีที่ได้รับความนิยม
ฟิลเลอร์กรดไฮยาลูรอนิก (HA) เป็นวิธีหลักที่ได้รับความนิยมในการยกมุมปากที่ตก โดยแพทย์จะฉีดฟิลเลอร์เพื่อเพิ่มปริมาตรและสร้างโครงสร้างพยุงผิวหนังบริเวณรอบมุมปากให้ยกขึ้น ซึ่งเป็นวิธีที่เห็นผลทันที
ตำแหน่งที่นิยมฉีด ได้แก่
- มุมปากโดยตรง เพื่อเติมเต็มส่วนที่เป็นร่องลึก
- ร่องน้ำหมาก (ร่องที่ลากจากมุมปากลงมา) เพื่อลดเงาที่ดึงให้มุมปากดูตก
- บริเวณร่องข้างคาง (Pre-jowl sulcus) เพื่อช่วยพยุงมุมปากจากด้านล่าง
โดยทั่วไปจะใช้ฟิลเลอร์ที่มีความคงตัวสูงเพื่อให้สามารถพยุงโครงสร้างได้ดี และผลลัพธ์มักจะอยู่ได้นานประมาณ 9–12 เดือน (9-point injection technique for lip augmentation and lip corner lifting using sonographic imaging of the labial artery pathway, Aesthetic Surgery Journal, 2024)
ฟิลเลอร์ยกมุมปากเหมาะกับใคร
ฟิลเลอร์ยกมุมปากเหมาะสำหรับ ผู้ที่มีปัญหามุมปากตกในระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง ซึ่งเกิดจากการสูญเสียปริมาตรหรือความหย่อนคล้อยในระยะเริ่มต้น
ผู้ที่เหมาะกับวิธีนี้มักมีร่องน้ำหมากที่เห็นได้ชัด แต่สภาพผิวโดยรวมยังมีความยืดหยุ่นดี และยังเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการผ่าตัดและยอมรับการกลับมาเติมซ้ำเป็นระยะได้ ในทางกลับกัน ผู้ที่มีปัญหามุมปากตกอย่างรุนแรง มีผิวหนังส่วนเกินมาก หรือมีร่องลึกมาก ๆ อาจไม่สามารถแก้ไขได้เต็มที่ด้วยฟิลเลอร์เพียงอย่างเดียว (9-point injection technique for lip augmentation and lip corner lifting using sonographic imaging of the labial artery pathway, Aesthetic Surgery Journal, 2024)
ขั้นตอนการฉีดฟิลเลอร์ยกมุมปาก
ขั้นตอนการฉีดฟิลเลอร์เพื่อยกมุมปากคือการฉีดสารเติมเต็มไฮยาลูโรนิก แอซิด (HA) เข้าไปในจุดต่างๆ เพื่อสร้างโครงสร้างพยุงและเติมเต็มปริมาตรที่หายไป ซึ่งช่วยยกมุมปากที่ตกให้กลับมาอยู่ในแนวตรงหรือยกขึ้นเล็กน้อย
โดยทั่วไปมีขั้นตอนการฉีดดังนี้:
- ฉีดบริเวณมุมปากโดยตรง: แพทย์จะฉีดฟิลเลอร์ปริมาณเล็กน้อยลึกลงไปที่จุดตัดของกล้ามเนื้อ (modiolus) เพื่อสร้างฐานรองรับและยกมุมปากขึ้น
- ฉีดตามแนวร่องน้ำหมาก: ใช้เทคนิคการเดินฟิลเลอร์เป็นเส้นตื้นๆ เพื่อเติมเต็มร่องลึกที่ดึงมุมปากลง ทำให้ร่องดูตื้นขึ้น
- ฉีดเสริมโครงสร้างบริเวณคาง: อาจมีการฉีดฟิลเลอร์บริเวณด้านข้างของคาง (pre-jowl sulcus) เพื่อช่วยพยุงมุมปากจากด้านล่างและทำให้ร่องน้ำหมากเรียบเนียนขึ้น
- ฉีดบริเวณริมฝีปากล่าง: ในบางกรณี อาจฉีดฟิลเลอร์เล็กน้อยที่ริมฝีปากล่างใกล้กับมุมปาก เพื่อช่วยให้มุมปากดูยกขึ้นเล็กน้อย (9-point injection technique for lip augmentation and lip corner lifting using sonographic imaging of the labial artery pathway, Aesthetic Surgery Journal, 2024)
โบท็อกซ์ยกมุมปาก แก้ปากคว่ำ
การฉีดโบท็อกซ์สามารถช่วยยกมุมปากที่คว่ำได้ โดยจะฉีดเข้าไปที่กล้ามเนื้อ Depressor Anguli Oris (DAO) ซึ่งทำหน้าที่ดึงมุมปากลง เมื่อกล้ามเนื้อนี้อ่อนแรงลง จะทำให้กล้ามเนื้อฝั่งตรงข้ามที่ทำหน้าที่ยกมุมปากทำงานได้ดีขึ้น ส่งผลให้มุมปากยกขึ้นและดูเศร้าน้อยลง
- ปริมาณยา: โดยทั่วไปใช้ประมาณ 2-5 ยูนิตต่อข้าง
- ผลลัพธ์: จะเริ่มเห็นผลใน 3-5 วัน และคงอยู่ได้นาน 3-4 เดือน
- ความเสี่ยง: ความเสี่ยงหลักคือยาอาจกระจายไปยังกล้ามเนื้อข้างเคียง ทำให้เกิดภาวะปากเบี้ยวหรือยิ้มไม่สมมาตรชั่วคราวได้
- การรักษาร่วม: เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุด มักนิยมทำร่วมกับการฉีดฟิลเลอร์เพื่อช่วยพยุงและเติมเต็มร่องมุมปาก (Depressor anguli oris (DAO) botox: a quick fix for downturned mouth corners, Drjohnburns.com, 2024)
เลเซอร์กระชับผิว ช่วยปัญหาแก้มห้อย มุมปากตก
เลเซอร์และอุปกรณ์ที่ใช้พลังงานสามารถช่วยยกกระชับผิวที่หย่อนคล้อยและทำให้มุมปากที่ตกดีขึ้นได้เล็กน้อย โดยอุปกรณ์เหล่านี้จะส่งความร้อนลงไปใต้ชั้นผิวเพื่อกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนขึ้นมาใหม่ ทำให้ผิวรอบปากและแนวกรามกระชับขึ้น ซึ่งส่งผลให้มุมปากที่ตกดูยกขึ้นเล็กน้อย
เทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการนี้ ได้แก่
- คลื่นวิทยุ (Radiofrequency – RF): เช่น Thermage หรือ Profound RF ช่วยกระชับผิวที่หย่อนคล้อยบริเวณรอบปากและร่องน้ำหมาก
- อัลตราซาวนด์ (Ultrasound): เช่น Ultherapy หรือ Sofwave ช่วยยกกระชับผิวและเนื้อเยื่อชั้นลึกบริเวณแนวกราม
- เลเซอร์ผลัดผิว (Laser Resurfacing): เช่น Fractional CO₂ ช่วยกระชับผิวและลดเลือนริ้วรอยรอบปาก ซึ่งส่งผลพลอยได้ให้มุมปากยกขึ้นเล็กน้อย
ผลลัพธ์ที่ได้คือการยกกระชับขึ้นเพียงเล็กน้อยและผิวที่ดูดีขึ้น แต่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้อย่างชัดเจนเท่ากับการฉีดฟิลเลอร์หรือการผ่าตัด (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
ศัลยกรรมยกมุมปาก ผ่าตัดยกมุมปาก
ศัลยกรรมยกมุมปากคืออะไร เหมาะกับใคร
ศัลยกรรมยกมุมปาก (Corner Lip Lift) คือการผ่าตัดเพื่อแก้ไขปัญหามุมปากตกอย่างถาวร โดยแพทย์จะตัดผิวหนังบริเวณเหนือมุมปากออกเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วเย็บมุมปากให้ยกขึ้นในตำแหน่งใหม่
การผ่าตัดนี้เหมาะสำหรับบุคคลต่อไปนี้
- ผู้ที่มีปัญหามุมปากตกอย่างเห็นได้ชัด มีร่องน้ำหมากลึก หรือมีผิวหนังส่วนเกิน
- ผู้ที่รักษาด้วยวิธีอื่น เช่น ฟิลเลอร์หรือโบท็อกซ์ แล้วไม่ได้ผลลัพธ์ที่น่าพอใจ
- ผู้ที่มีมุมปากตกมาตั้งแต่กำเนิด
- ผู้ที่ต้องการผลลัพธ์ถาวรและไม่ต้องการฉีดสารเติมเต็มเพื่อคงผลลัพธ์บ่อยๆ
ยกมุมปากอย่างเดียว หรือทำร่วมกับหัตถการอื่น
การผ่าตัดยกมุมปากสามารถทำเป็นหัตถการเดี่ยวๆ ได้ หรือทำร่วมกับหัตถการอื่นเพื่อผลลัพธ์ที่ครอบคลุมและเป็นธรรมชาติมากขึ้น ขึ้นอยู่กับปัญหาของแต่ละบุคคล
- การทำหัตถการเดี่ยว (Standalone Procedure) เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหามุมปากตกอย่างชัดเจน แต่ยังไม่ต้องการทำหัตถการอื่นเพิ่มเติม สามารถทำได้โดยใช้ยาชาเฉพาะที่และใช้เวลาไม่นาน
- การทำร่วมกับหัตถการอื่น (Combined Procedures) มักทำเพื่อแก้ไขปัญหาโครงสร้างใบหน้าโดยรวม เช่น
- การดึงหน้า (Facelift) เพื่อยกแก้มและเหนียงที่หย่อนคล้อย ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ดึงให้มุมปากตกลง
- การผ่าตัดยกริมฝีปากบน (Subnasal Lip Lift) สำหรับผู้ที่มีริมฝีปากบนยาวร่วมกับมุมปากตก
- การเสริมคาง (Chin Augmentation) เพื่อเพิ่มการรองรับโครงสร้างใบหน้าส่วนล่าง
- การทำเลเซอร์หรือกรอผิว (Laser or Dermabrasion) เพื่อลดเลือนริ้วรอยรอบปากและช่วยให้รอยแผลจางลง (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
ผลลัพธ์และระยะเวลาพักฟื้น
ผลลัพธ์และระยะเวลาพักฟื้นจะแตกต่างกันไปตามวิธีการรักษา ตั้งแต่การฉีดสารเติมเต็มที่เห็นผลทันทีและพักฟื้นน้อย ไปจนถึงการผ่าตัดที่ให้ผลลัพธ์ถาวรและใช้เวลาพักฟื้นประมาณหนึ่งสัปดาห์
- สารเติมเต็มและโบท็อกซ์ (Injectables):
- ผลลัพธ์: ฟิลเลอร์ช่วยยกมุมปากได้ทันที ส่วนโบท็อกซ์จะเริ่มเห็นผลใน 3-5 วัน และเห็นผลเต็มที่ใน 1-2 สัปดาห์ ผลลัพธ์ของฟิลเลอร์อยู่ได้นาน 9-12 เดือน และโบท็อกซ์นาน 3-4 เดือน
- การพักฟื้น: แทบไม่ต้องพักฟื้น อาจมีอาการบวมหรือช้ำเล็กน้อยซึ่งจะหายไปใน 3-7 วัน
- เลเซอร์และเครื่องมือยกกระชับ (Energy-based Devices):
- ผลลัพธ์: ผิวกระชับขึ้นและมุมปากยกขึ้นเล็กน้อย ผลลัพธ์จะค่อยๆ ปรากฏในช่วง 2-6 เดือน และอยู่ได้นาน 1-2 ปี
- การพักฟื้น: สำหรับเครื่อง RF และอัลตราซาวนด์แทบไม่ต้องพักฟื้น ส่วนเลเซอร์อาจมีรอยแดง 2-3 วัน
- การผ่าตัดยกมุมปาก (Surgical Corner Lip Lift):
- ผลลัพธ์: เห็นผลทันทีและถาวร ช่วยให้ใบหน้าโดยรวมดูสดใสขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
- การพักฟื้น: ใช้เวลาพักฟื้นเบื้องต้นประมาณ 1 สัปดาห์เพื่อตัดไหม ส่วนรอยแผลเป็นจะค่อยๆ จางลงใน 6-12 เดือน (Lifting the mouth corner: a systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
ยกมุมปาก ราคา และปัจจัยที่มีผลต่อค่าใช้จ่าย
ราคาฟิลเลอร์ยกมุมปาก
ราคาฟิลเลอร์ยกมุมปากมักคิดเป็นต่อซีซี (CC) หรือต่อหลอด โดยทั่วไปอาจต้องใช้ 1-2 ซีซี ซึ่งมีค่าใช้จ่ายต่อครั้งประมาณ 800–1,500 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 29,000–55,000 บาท) ทั้งนี้ราคาอาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับยี่ห้อฟิลเลอร์ ความเชี่ยวชาญของผู้ฉีด และสถานพยาบาล (9-point injection technique for lip augmentation and lip corner lifting using sonographic imaging of the labial artery pathway, Aesthetic Surgery Journal, 2024)
ราคาศัลยกรรมยกมุมปาก
ราคาของการผ่าตัดยกมุมปากโดยทั่วไปอยู่ที่ประมาณ 2,000 ถึง 5,000 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 74,000 – 185,000 บาท) ซึ่งจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับความเชี่ยวชาญของศัลยแพทย์และสถานที่ตั้งของคลินิก สำหรับในประเทศไทย ราคาอาจเริ่มต้นที่ประมาณ 800 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 29,600 บาท) หากทำเป็นการผ่าตัดเดี่ยว (Lifting the mouth corner: A systematic review of techniques, clinical outcomes, and patient satisfaction, Aesthetic Surgery Journal, 2022)
การดูแลหลังทำยกมุมปาก และการป้องกัน
การดูแลหลังฉีดฟิลเลอร์ยกมุมปาก
การดูแลหลังฉีดฟิลเลอร์ยกมุมปากที่เหมาะสมคือการหลีกเลี่ยงการกดทับ จัดการอาการบวมและรอยช้ำ และเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน การดูแลหลังฉีดที่สำคัญมีดังนี้
- หลีกเลี่ยงการกดทับ: ไม่ควรกด นวด หรือถูบริเวณที่ฉีดอย่างรุนแรงเป็นเวลา 24–48 ชั่วโมง
- จัดการอาการบวมและรอยช้ำ: ประคบเย็นในช่วงวันแรกเพื่อลดอาการบวม และหลีกเลี่ยงความร้อน การออกกำลังกายหนัก และแอลกอฮอล์เป็นเวลา 24–48 ชั่วโมง
- ข้อจำกัดด้านกิจกรรม: งดการออกกำลังกายหนัก และหลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวปากกว้างๆ เช่น การทำฟัน ในช่วง 1-2 วันแรก
- เฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อน: สังเกตสัญญาณการอุดตันของหลอดเลือด เช่น อาการปวดที่เพิ่มขึ้น หรือสีผิวที่เปลี่ยนไป และติดต่อแพทย์ทันทีหากมีอาการ
- การนัดติดตามผล: โดยทั่วไปจะมีการนัดติดตามผลในอีก 2 สัปดาห์เพื่อประเมินผลลัพธ์และเติมฟิลเลอร์หากจำเป็น (Lower face rejuvenation with fillers, Drmimilee.com, 2023)
วิธีป้องกันไม่ให้มุมปากตกกลับมา
การป้องกันไม่ให้มุมปากกลับมาตกอีกครั้งสามารถทำได้โดยการดูแลรักษาผลลัพธ์อย่างต่อเนื่องเพื่อชะลอการเสื่อมสภาพของผิวและกล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องกับการแก่ตัวตามวัย ซึ่งทำได้หลายวิธีร่วมกัน
- การดูแลผิว: ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของเรตินอยด์เพื่อกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน และทาครีมกันแดดทุกวันเพื่อป้องกันการเสื่อมของคอลลาเจนจากรังสียูวี
- การฉีดโบท็อกซ์และฟิลเลอร์ต่อเนื่อง: การฉีดโบท็อกซ์ที่กล้ามเนื้อดึงมุมปาก (DAO) ทุกๆ 3-4 เดือน จะช่วยลดแรงดึงลงอย่างสม่ำเสมอ และการเติมฟิลเลอร์เป็นครั้งคราว (ประมาณ 9-12 เดือน) จะช่วยพยุงโครงสร้างและทดแทนปริมาตรที่เสียไป
- การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์: หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ รักษาน้ำหนักให้คงที่ และพยายามควบคุมการแสดงสีหน้าที่ดึงมุมปากลงบ่อยๆ
- การออกกำลังกายใบหน้า: การฝึกกล้ามเนื้อที่ใช้ยกมุมปากขึ้นอย่างสม่ำเสมออาจช่วยรักษาความกระชับของกล้ามเนื้อและทำให้ใบหน้าดูสดใสขึ้นได้ (Lower face rejuvenation with fillers, Drmimilee.com, 2023)
มุมปากตก โหงวเฮ้ง ความเชื่อและการแก้ไข
มุมปากตกในทางโหงวเฮ้งหมายถึงอะไร
ตามหลักโหงวเฮ้งจีน มุมปากตกถือเป็นสัญญาณที่ไม่เป็นมงคล ซึ่งมักถูกตีความว่าบุคคลนั้นมีแนวโน้มที่จะมองโลกในแง่ร้ายหรือเผชิญกับโชคร้าย ความเชื่อดั้งเดิมระบุว่าคนที่มีมุมปากตกอาจต้องเผชิญกับความท้าทายมากกว่าและไม่ค่อยพบความพึงพอใจในชีวิต เนื่องจากใบหน้าที่ดูเหมือนเศร้าอยู่ตลอดเวลาสะท้อนถึงทัศนคติเชิงลบ (The complete guide to the mouth in Chinese face reading, Wisdom Tavern, 2023)
มุมปากยกขึ้น โหงวเฮ้ง ดีอย่างไร
ตามหลักโหงวเฮ้ง มุมปากที่ยกขึ้นถือเป็นลักษณะมงคลและนำโชค ซึ่งสัมพันธ์กับนิสัยที่ร่าเริงและความโชคดี เชื่อกันว่าผู้ที่มีมุมปากลักษณะนี้จะมีชีวิตที่มีความสุขและเจริญรุ่งเรือง ทั้งยังถูกมองว่าเป็นคนที่มีนิสัยเป็นมิตร ในทางตรงกันข้าม มุมปากที่ตกจะถูกมองว่าเป็นลักษณะอัปมงคล ซึ่งบ่งบอกถึงการมองโลกในแง่ร้ายหรือโชคร้าย (Wisdom Tavern, 2023)
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับมุมปากตก
ยิ้มแล้วปากไม่เท่ากัน แก้ได้ไหม
ปัญหายิ้มแล้วปากไม่เท่ากันสามารถแก้ไขได้ โดยการใช้โบทูลินัมท็อกซิน (โบท็อกซ์) และฟิลเลอร์เพื่อปรับความสมดุลของกล้ามเนื้อและโครงสร้างรอบมุมปาก
- โบท็อกซ์: ใช้ฉีดเพื่อคลายกล้ามเนื้อด้านที่ดึงมุมปากลงมากเกินไป ทำให้รอยยิ้มสมดุลขึ้น
- ฟิลเลอร์: ใช้ฉีดเพื่อเติมเต็มและยกมุมปากด้านที่ตกลงมาให้ดูเท่ากันมากขึ้น
สาเหตุของอาการปากไม่เท่ากันมักเกิดจากความแข็งแรงของกล้ามเนื้อสองข้างที่ไม่เท่ากัน ซึ่งอาจเป็นมาแต่กำเนิดหรือเกิดจากเส้นประสาทที่เคยมีปัญหา การรักษามุ่งเน้นไปที่การปรับปรุงให้ดูเป็นธรรมชาติและสมมาตรมากขึ้น ไม่ใช่การทำให้เท่ากันอย่างสมบูรณ์แบบ (What is the depressor anguli oris, Medical News Today, 2022)
มุมปากแห้ง ตึง เกี่ยวกับมุมปากตกไหม
อาการมุมปากแห้ง ตึง และแตกอาจเกี่ยวข้องกับภาวะมุมปากตกได้ เนื่องจากมุมปากที่ตกจะทำให้เกิดร่องพับซึ่งเป็นที่สะสมของน้ำลาย ความชื้นที่ขังอยู่บริเวณนี้สามารถนำไปสู่การอักเสbที่เรียกว่าโรคปากนกกระจอก (Angular Cheilitis) ซึ่งทำให้เกิดอาการแห้ง แตก และเจ็บที่มุมปากได้
แผลมุมปากเกิดจากอะไร รักษาอย่างไร
แผลมุมปากเกิดจากการสะสมของน้ำลายที่มุมปาก ซึ่งมักเกิดในผู้ที่มีมุมปากตก ทำให้เกิดการอับชื้น อักเสบ และอาจติดเชื้อราหรือแบคทีเรียตามมาได้
สำหรับการรักษา สามารถทำได้โดย:
- ทาครีมให้ความชุ่มชื้นหรือปิโตรเลียมเจลลี่เพื่อปกป้องผิวและรักษาความแห้ง
- ใช้ยาต้านเชื้อราหรือยาปฏิชีวนะในกรณีที่มีการติดเชื้อ
- แก้ไขภาวะขาดวิตามิน เช่น วิตามินบี หรือธาตุเหล็ก หากเป็นสาเหตุร่วม
- ในกรณีที่เป็นซ้ำบ่อยครั้ง การรักษามุมปากที่ตกด้วยฟิลเลอร์หรือการผ่าตัดสามารถช่วยลดร่องลึกที่กักเก็บน้ำลายและป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้ (Angular cheilitis: what it is, symptoms, causes & treatments, Cleveland Clinic, 2023)
ปากปิดไม่สนิท ปากเผยอ เป็นปัญหาเดียวกันไหม
ภาวะปากปิดไม่สนิท (lip incompetence) และปากเผยอเป็นภาวะเดียวกัน ซึ่งหมายถึงการที่ริมฝีปากบนและล่างไม่สามารถประกบกันได้สนิทในขณะที่ใบหน้าอยู่ในท่าพักตามปกติ ทำให้เกิดช่องว่างระหว่างริมฝีปาก
ภาวะนี้เป็นคนละปัญหากับมุมปากตก แต่สามารถเกิดขึ้นร่วมกันได้ โดยสาเหตุของภาวะปากปิดไม่สนิทมักมาจากโครงสร้างกระดูก เช่น ฟันซี่ใหญ่ ริมฝีปากบนสั้น หรือเกิดจากพฤติกรรม เช่น การหายใจทางปาก (Facial asymmetry – signs and causes, Penn Medicine, 2023)